มืออันสั่นเทาและชุ่มไปด้วยเหงื่อ กำลังอุ้มประคองชามสังคโลกขึ้นมายังปากหลุม เราทุกคนต่างตกอยู่ในภวังค์เหมือนถูกสะกดบางคนทำไม้ทำมือเหมือนกับกำลังรับเอาสิ่งนั้นด้วยตนเอง
เฮ…. ทุกคนส่งเสียงลั่น
เมื่อชามใบนั้นต้อง กระทบแดด ชามเคลือบสีเขียวไข่กาแตกลายงาเห็นได้ชัด ถึงแม้บริเวณส่วนใหญ่จะถูกหุ้มไปด้วยดินโคลน พี่ยิ่งจัดแจงตัดใบไม้มารองชามโบราณอันล้ำค่า แล้ววางชามใบนั้นลงอย่างบรรจง ทุกคนต่างรุมชื่นชมสิ่งนั้นราวกับหนุ่มกลัดมันเห็นสาวแรกรุ่น
แม้กระทั่งลุงซึ่งเป็นผู้มีประสบการณ์ในการขุดถ้วยชามมาก่อนก็ยังอดตื่นเต้นไม่ได้ ก่อนหน้านี้แกเองก็เป็นคนยืนยันกับพวกเราว่าสิ่งเหล่านี้มันหมดไปแล้ว
“ 40 ปีแล้วที่ไม่เห็นแบบนี้ ตื่นเต้นมือไม้สั่นไปหมด” ลุงว่า
“ 14 อีกครั้ง” บอลเสริม พวกเราหัวเราะครืน
ว่าแต่ไอ้เครื่องนี้มันดีแท้ อยากได้สักเครื่องเหมือนกัน เรานั่งพักกันอย่างสบายใจบนปากหลุม ก่อนที่เราจะเริ่มงานกันอีกครั้ง บอลถามผมว่า ทำไม 400i ของผมไม่เจออะไรเลย ผมตอบไปว่าเพราะว่าดินที่นี่แรง
"ดินแรงหมายความว่ายังไงครับ"
ดินแรงก็หมายถึงดินที่มีแร่ผสมอยู่เยอะโดยเฉพาะแร่จำพวกเหล็ก เหมือนดินลูกรังที่มีสีแดงๆ หรือบางครั้งมีแร่ประเภทแม่เหล็กผสมอยู่มาก ทำให้เครื่องตรวจโลหะ ทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ โดยเฉพาะเครื่องที่ไม่สามารถทำ Ground Balance ได้ อย่างเช่น 400i เป็นต้น เพื่อให้บอลเห็นภาพ ผมจัดแจงทดลองฝังเหรียญห้าบาทลงในดินความลึกประมาณ 15 เซ็น แล้วให้ทดลองเหวี่ยงเครื่องเหนือเหรียญเป้าหมาย ปรากฏว่า 400 ไอไม่สามารถจับสัญญาณของเหรียญห้าบาท ซึ่งในสถานะการณ์ปกติหรือการทดสอบในอากาศความลึกแค่นี้ต้องเจอแน่นอน
ในขณะที่อีควิน๊อคหลังจากการทำ Ground Balance แล้ว สามารถตรวจจับเหรียญห้าบาทได้อย่างไม่มีปัญหา บอลถามต่อไปว่าแล้ว Ground Balance คืออะไร
“มันก็คือการตัดสัญญาณรบกวนที่เกิดขึ้นจากแร่”
เมื่อเครื่องปล่อยสนามแม่เหล็กลงไปที่พื้น แร่พวกนี้ก็จะถูกเหนี่ยวนำทำให้เกิดสนามแม่เหล็กเช่นเดียวกับโลหะวัตถุที่ถูกฝังอยู่ สำหรับเครื่องที่สามารถทำ Ground Balance ได้ ก็จะสามารถแยกแยะและกำจัดสัญญาณรบกวนตรงนี้ออกไปได้ แต่เครื่องที่ไม่สามารถทำได้สนามแม่เหล็กของโลหะวัตถุก็จะถูกบดบังโดยสนามแม่เหล็กของแร่ ทำให้เครื่องไม่เจอโลหะที่ถูกฝังอยู่ หรือบางครั้งเครื่องก็ดังขึ้นมาเองเหมือนเจอโลหะ
“อ้าวอย่างนี้ถ้าเกิดเจอ ดินที่แรงมากๆ มากกว่าที่นี่เครื่องผมก็ใช้ไม่ได้สิ”
ผมยิ้ม
“แล้วอย่างนี้ถ้าเจอดินแรงแบบมากๆเครื่องไหนก็ใช้ไม่ได้เลยหรือเปล่า”
“ไม่ใช่ครับ มันยังมีเครื่องตรวจโลหะอีกประเภทหนึ่งที่ออกแบบมาเพื่อรับมือกับสายแร่โดยเฉพาะเครื่องประเภทนี้เรียกว่า PI” หรือ Pulse induction ซึ่งเครื่องส่วนใหญ่ที่เราใช้กันอยู่นั้นมักจะเป็นเครื่องประเภทความถี่ต่ำ ใช้สนามแม่เหล็กกับความถี่เป็นหลักในการค้นหา แต่เครื่องประเภท PI ใช้ความถี่กับคาบเวลา เป็นหลักการในการค้นหา ซึ่งเครื่องประเภทนี้ แทบไม่ถูกรบกวนโดยสายแร่เลย”
“อ้าวทำไมเราไม่เอาเครื่องแบบนั้นมาใช้กันล่ะครับ”
"นั่นก็เป็นเพราะว่า ข้อ 1 มันราคาค่อนข้างสูงมาก ข้อที่ 2 ไม่สามารถ ตัดโลหะ และไม่สามารถ แยกประเภทโลหะได้ดีเทียบเท่ากับเครื่องความถี่ต่ำ ถ้าหากเรานำเครื่องพีไอนี้ไปใช้ในบริเวณที่มีเศษขยะเยอะเราจะต้องเหนื่อยขุดทุกชิ้นครับ”
“อ๋อเข้าใจแล้วครับ” เอ้า....มัวคุยกันอยู่ได้ ช่วยเอาดินขึ้นจากหลุมหน่อย ครับครับครับ!"
ด้วยความชำนาญและฝีมือ ระยะเวลาไม่นานนัก คุณลุง และพี่ยิ่ง ก็สามารถกู้เอาสิ่งของมีค่าขึ้นมาจากก้นหลุมได้มากมาย ไม่ว่าจะเป็นกำไรเงินขนาดใหญ่ กำไลสำริด แหวน ลูกปัด จำนวนมากมายนับไม่ถ้วน ยังมีจานชามอีกหลายใบ ที่ถูกนำขึ้นมาด้วย
คนที่ดูจะตื่นเต้นที่สุด คงหนีไม่แพ้บอลกับคุณลุง คุณลุงนั้นตื่นเต้นในเรื่องของถ้วยชาม ส่วนบอลนั้นตื่นเต้นในเรื่องของลูกปัด แต่สำหรับผมและเพื่อนคนอื่นๆนั้น เราเริ่มมองเห็นปัญหา เพราะเรารู้ดีว่า เส้นทางที่เราเดินผ่านมานั้นไม่ง่าย และเราไม่ได้เตรียมตัวพร้อมที่จะขนสิ่งที่แตกหักง่ายเหมือนชามหรือจานอายุ 3-4 ร้อยปี กลับไปยังบ้าน แต่ดูเหมือนคุณลุงจะไม่เดือดร้อน เพราะยังสนุกอยู่กับการขุดยังไม่ยอมหยุด แม้ตอนนี้พระอาทิตย์จะได้ตกไปนานแล้วก็ตาม
ในที่สุด เราทุกคนก็เดินฝ่าป่าดิบทึบกลับถึงจุดนัดพบอย่างปลอดภัยทั้งคนและของ ถึงแม้จะมีหกคะเมนตีลังกาลื่นล้มเพราะฝนที่ตกไปก่อนหน้าอยูบ้างแต่เราทุกคนดูยิ้มแย้มและเต็มไปด้วยความภาคภูมิใจ เรานั่งพักเหนื่อยอยู่ริมทางไม่นานก็มองเห็นไฟของรถกำลังใกล้เข้ามาเรื่อยๆและจอดสนิทตรงจุดที่เราได้นัดกันไว้
ไม่ต่างจากตอนมาเราโยนของขึ้นรถอย่างว่องไวและเงียบเชียบพี่ยิ่งเคาะกระบะเป็นสัญญาณบอกคนขับว่าพร้อมแล้ว คนขับออกตัวแบบไม่ยี่ระต่อความมืดข้างหน้า ผม ลุงและพี่ยิ่ง หงายขมำ คนขับเทโค้งอีกครั้งเหมือนนักแข่งรถกรังปรียซ์ เราแทบตก ลุงตบข้างรถเสียงดังและตะโกน
“โอ๊ยย มึงไปเสี้ยนขับรถที่ไหนมาวะ อ้ายห่า”
แต่ก็ดูเหมือนเสียงนั้นจะหายไปกับสายลมที่พัดผ่าน และฝุ่นที่คลุ้งเป็นทางเบื้องหลังพวกเรา
จบบริบูรณ์....